اثر بی کربنات، نیتروژن و محلول پاشی کودهای آهن بر رشد نهال انگور در محیط کشت پرلیت

کمبود آهن که به صورت کلروز در برگ های جوان بروز می نماید به عنوان یکی از نارسایی های مهم تغذیه ای در گیاهان کاشته شده در خاک های آهکی مطرح است و به شدت عملکرد و کیفیت محصول آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. بسیاری از محصولات کشاورزی در سراسر جهان، مخصوصاً در آب و هوای خشک و نیمه خشک، از کمبود آهن رنج می برند، که این کمبود ناشی از حضور یون بی کربنات در آب آبیاری یا محلول خاک است. با توجه به اینکه غلظت یون بی کربنات در محیط کشت از فاکتورهای موثر بر رشد گیاهان زراعی و باغی به شمار می آید، تعیین غلظت آستانه و روش های موثر در رفع کلروز آهن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف بی کربنات و نیتروژن و محلول پاشی با کودهای آهن دار بر رشد نهال انگور، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 32 تیمار شامل دو سطح نیتروژن (224 و 324 میلی گرم در لیتر)، چهار سطح بی کربنات سدیم (0، 5، 10 و 20 میلی مول در لیتر) و محلول پاشی سه ترکیب آهن دار (سیترات آهن، سولفات فرو و fe-edta هر کدام با غلظت دو میلی مول آهن) و یک تیمار شاهد (بدون آهن) و شامل آب مقطر در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی زنجان در سال 1387 به اجرا در آمد. برای انجام این آزمایش نهال های دو ساله انگور پس از شستشوی کامل ریشه آنها به گلدان های حاوی مقدار مشخصی از پرلیت منتقل شدند و با محلول غذایی اپستین آبیاری شدند. تیمارهای آزمایشی با افزودن مقادیر مختلف نیترات آمونیوم و بی کربنات سدیم به محلول غذایی اپستین تهیه شدند و ترکیبات آهن دار به صورت محلول پاشی استفاده گردیدند. بعد از اطمینان از استقرار و سازگاری گیاه با محیط کشت جدید، تیمارهای آزمایشی بر روی گیاه به مدت چهار ماه اعمال شدند. نتایح حاصل از این تحقیق نشان داد که اثر سطوح مختلف نیتروژن بر شاخص های رشد گیاه (وزن خشک اندام های هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه، سطح برگ و میزان کلروفیل برگ) در سطح احتمال یک درصد معنی دار است و بالاترین مقدار این صفات از مصرف 324 میلی گرم نیتروژن در لیتر بدست آمد. افزایش سطوح نیتروژن محلول غذایی باعث افزایش معنی دار غلظت عناصر n، ca و mn در برگ و عناصر n و mn در ریشه شد ولی غلظت عناصر p، k و fe در برگ و عناصر k و fe در ریشه انگور را کاهش داد. اثر بی کربنات بر شاخص های رشد گیاه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد و افزایش غلظت یون بی کربنات در محلول غذایی سبب کاهش وزن خشک اندام های هوایی، ارتفاع گیاه، سطح برگ و کلروفیل شد ولی وزن ریشه را به طور معنی داری افزایش داد. افزایش سطوح بی کربنات بطور معنی داری غلظت عناصر p، ca و mg در برگ و ریشه را افزایش ولی غلظت عناصر n، k، fe، mn و zn را در برگ و غلظت عناصر n، k، fe، mn، zn و cu در ریشه را کاهش داد. محلول پاشی با کودهای آهن دار باعث افزایش معنی دار شاخص های رشد گیاه (وزن خشک اندام های هوایی و ریشه، ارتفاع گیاه، سطح برگ و میزان کلروفیل برگ) شد. محلول پاشی با ترکیبات آهن دار به صورت محلول پاشی سبب افزایش معنی دار غلظت عنصر fe در برگ و عناصر n، k وfe در ریشه شد ولی غلظت عناصر p، ca، mg و mn در برگ و ریشه را به طور معنی داری کاهش داد.